De onderstroom in teams: visjes, haaien en verborgen parels
Iedereen voelt het, maar zo vaak wordt er niets mee gedaan. De onderstroom in teams is als een diepe zee vol beweging onder de waterlijn: er stromen emoties, overtuigingen en ideeën die vaak niet worden uitgesproken. Soms zijn het zachte golfjes, nauwelijks merkbaar. Maar als er te veel onbesproken blijft, kunnen diezelfde golven aanzwellen tot een onderstroom die het team uit balans brengt. Het is een gemiste kans om dit niet te verkennen, want onder het oppervlak liggen niet alleen uitdagingen, maar ook waardevolle inzichten en onbenutte krachten.
Wat leeft er onder de oppervlakte?
Onder het wateroppervlak zwemmen kleine visjes: subtiele signalen, onzekerheden en vragen die nog niet geuit zijn. Soms duikt er een haai op – een sluimerend conflict of een onderdrukte frustratie die groter en dreigender wordt naarmate er niets mee gebeurt. Maar tussen deze bewegingen ligt ook prachtig koraal: verborgen talenten, nieuwe ideeën en onbenutte mogelijkheden die pas zichtbaar worden als we dieper durven kijken.
Onzichtbare dynamieken die de samenwerking beïnvloeden
Binnen elk team spelen er zaken die niet direct zichtbaar zijn. Kleine frustraties, onuitgesproken verwachtingen, maar ook inspirerende gedachten en onverwachte inzichten. Het risico hiervan? Wat niet benoemd mag worden, verdwijnt niet, maar werkt op de achtergrond door.
Als we het hebben over de onderstroom, dan denken mensen altijd direct aan negatieve of moeilijke emoties (de visjes en de haaien). Maar de onderstroom bevat juist ook een enorme hoeveelheid positieve energie (het prachtige koraal). Dit zijn de onbenutte ideeën, de talenten die verborgen blijven, en de perspectieven die pas zichtbaar worden als we ruimte maken om ze te delen. Als we niet actief naar deze positieve lading kijken, blijven deze krachten onder de oppervlakte verborgen en kunnen ze niet bijdragen aan de groei en dynamiek van het team.
De subtiele signalen van onvrede en onbenutte mogelijkheden
Aanvankelijk lijkt dit misschien geen probleem. Maar na verloop van tijd kan onuitgesproken onvrede zich opstapelen. Signalen hiervan zijn subtiel in het begin: een opmerking met een dubbele laag, een beetje cynisme, sarcastische grappen, collega’s die minder betrokken raken. Langzaam maar zeker ontstaat er wrijving. Afspraken worden minder goed nagekomen, communicatie wordt stroever, en uiteindelijk kan dit leiden tot een team dat niet optimaal functioneert.
Tegelijkertijd kunnen positieve ideeën, creativiteit en talenten zich opstapelen. Deze blijven vaak ongehoord en onbenut, omdat ze niet actief naar voren worden gebracht. Het is de kracht van deze onbenutte mogelijkheden die het team verder kan helpen, maar alleen als we die niet langer negeren. Wanneer we het wel negeren, kan er zelfs onvrede ontstaan omdat mensen zich niet gezien voelen.
De kracht van luisteren en zonder oordeel kijken
Om echt te begrijpen wat er onder de oppervlakte speelt, vraagt het om diep luisteren. Niet alleen naar woorden, maar ook naar de gevoelens en signalen erachter. Zonder oordeel kijken naar wat er leeft – de visjes, de haaien, maar ook het koraal – helpt om een completer beeld te krijgen van wat zich in de onderstroom afspeelt. Dit vraagt moed. Moed om uit te spreken wat er écht speelt, en moed om te luisteren naar dingen die misschien ongemakkelijk voelen, maar ook naar wat er positief leeft, maar nog niet wordt uitgesproken.
Benoemen brengt beweging
Wat gebeurt er als je bewust aandacht geeft aan wat er leeft in je team? Als je zowel de moeilijkheden als de successen durft te benoemen? En met elkaar normaliseert dat er altijd een geheel is waar dit alles bij hoort? Dan ontstaat er helderheid, vertrouwen en verbinding. Dit vraagt niet alleen moed, maar ook medisch leiderschap. Leiderschap om het gesprek op een constructieve manier te begeleiden en te zorgen voor een veilige setting waarin iedereen zich durft uit te spreken. In het gunstige geval kan een team dit zelf. Maar soms is hier begeleiding voor nodig, wanneer de veiligheid al te lang door omstandigheden niet goed is geborgd.
Door de onderstroom zichtbaar te maken, zorg je ervoor dat uitdagingen geen blokkades worden en dat waardevolle inzichten niet verloren gaan.
Samenwerken wordt krachtiger wanneer álles er mag zijn: zowel de obstakels als de verborgen schatten.
Hoe zit het in jouw team?
Zijn er onzichtbare stromingen die de samenwerking beïnvloeden? Of ligt er potentieel verscholen dat wacht om benut te worden? Durf stil te staan bij wat er speelt – onder het oppervlak gebeurt vaak meer dan je denkt.
Wil je leren hoe je de onderstroom in jouw team zichtbaar maakt en benut? In onze 3-daagse training leer je hoe je de dynamieken van je team kunt begrijpen en sturen, zodat je samenwerking effectiever wordt. Je ontdekt hoe je door middel van medisch leiderschap en het juiste model – zoals Appreciative Inquiry en Theory U – de verborgen kracht in je team kunt activeren. Dit versterkt niet alleen de samenwerking, maar helpt je om de zorg verder te ontwikkelen en het werkplezier van artsen te vergroten. Meld je nu aan en zet de eerste stap naar een effectievere werkomgeving!
Volg je hart, pak de regie
De subtitel van MPOWR is: Volg je hart, pak de regie. Dat is waar medisch leiderschap voor staat. Dat maakt je leven als arts leuker en geeft meer voldoening, waardoor het minder energie kost. In al onze nascholingen medisch leiderschap krijg je handvatten om met moed te zien wat er in de onderstroom speelt en vervolgens ook dit te benoemen.
Als VNVA lid krijg je 10% korting!
Wil je meer weten? Aarzel niet om mij te bellen op 06-24705672.
Hartelijke groet,
Angelique van Dam
