Prestatiemotivatie

Prestatiemotivatie is een relatief vaste innerlijke eigenschap, een karaktertrek. De mate waarin je deze motivatie kunt vergroten, hangt af van je persoonlijkheid, omgeving en doelen. Sommige doelen stel je zelf, terwijl andere aan je worden opgelegd. Recent kwam ik enkele voorbeelden tegen die alles te maken hebben met de prestatiemotivatie van vrouwen.

Nancy McKinstry

Op 26 februari 2025 werd het vertrek van Nancy McKinstry bij Wolters Kluwer aangekondigd. Sinds 2003 is zij CEO van dit beursgenoteerde bedrijf. McKinstry houdt van haar werk en maakt lange dagen. Ze bereidt vergaderingen tot in detail voor en werkt uiterst planmatig. Begin jaren ’80 deed ze zakelijke ervaring op bij Booz Allen Hamilton. Als leidinggevende leerde ze duidelijke opdrachten te geven qua taakstelling en tijd.
Toen ze via de uitgeverij in Nederland terechtkwam, paste ze haar stijl aan.
“In Nederland willen mensen vroeg in het proces gehoord worden,” zei ze.
Het is tijd die je moet investeren om weerstand te voorkomen.
McKinstry wist bijzonder succesvol een strategische koerswijziging door te voeren.

Susanne van der Velden

Op 28 februari 2025 verdedigde Susanne van der Velden haar proefschrift aan de Tilburg University: Wavelengths. Unraveling ASML’s Sources of Innovation. Een project waaraan ze twaalf jaar werkte.
Haar moeder werkte vanaf 1985 bij ASML als programmamanager ERP-systemen, nog voordat die functietitel bestond. Susanne, nu 37, heeft een fulltime leidinggevende functie bij een groot bouwbedrijf. Op 28 februari zaten op de eerste rij in de aula ook twee jonge dochters en haar partner, algemeen directeur van een bedrijf.
Over haar prestatiemotivatie zei ze:
“Het was een persoonlijke band met het doel, een ode aan mijn moeder. Daarnaast had ik geluk in mijn privéleven: een lieve man en fijne au pairs.”

Dertigers bij consultancybedrijven

Twee vrouwen werkzaam bij grote consultancybedrijven deelden hun ervaringen. Als moeders van jonge kinderen gaven ze een inkijkje in hun huidige werkrealiteit. Hun managers spraken, namens de partners, over vrouwen als ‘insecure underachievers’. De realiteit voor hen? Overleven.
In hun sector wordt overdelivery van hen verwacht – door klanten, maar ook intern. Ze moeten bovengemiddeld presteren op financial targets, terwijl dat in hun levensfase niet de hoogste prioriteit kán zijn. De vraag rees:
“Houd je je survival-modus weg bij je baas, of neem je het besluit om te vertrekken?”

Verschillen tussen mannen en vrouwen

Mannen en vrouwen hebben vergelijkbare niveaus van prestatiemotivatie, maar uiten deze op verschillende manieren. Vrouwen worden vaker intrinsiek gemotiveerd: persoonlijke groei, samenwerking en het maken van een betekenisvolle impact spelen een grote rol. Tegelijkertijd neigen vrouwen er vaker toe hun eigen capaciteiten te onderschatten, zelfs wanneer ze even competent zijn als mannen.

Mannen daarentegen worden vaker gedreven door competitie, status en externe beloningen. Ze hebben doorgaans meer zelfvertrouwen en nemen meer risico’s. Succes schrijven ze eerder aan zichzelf toe, terwijl vrouwen spreken over teamwork en geluk. Waar vrouwen ‘falen’ soms persoonlijk opvatten, zien mannen dit vaker als een gevolg van externe factoren.

Deze patronen veranderen ongetwijfeld door opvoeding, opleiding en maatschappelijke ontwikkelingen. Het zou mooi zijn als verschillen rond prestatiemotivatie van vrouwen richting die van mannen evolueert, maar ook vice versa.
De vraag die blijft: wat betekent dit voor competitief gedrag in de toekomst?

Omarm gezonde competitie

Het advies van ChatGPT is zo gek nog niet:

• Concurreer met jezelf: Streef ernaar beter te presteren dan je in het verleden deed.
• Gebruik competitie als inspiratie: Zie de prestaties van anderen niet als ontmoedigend, maar als motivatie. In de praktijk is prestatiemotivatie niet alleen afhankelijk van je manager en diens doelen.

De realiteit, en onvoorspelbare gebeurtenissen, spelen een minstens zo grote rol.
Een succesvolle loopbaan vraagt niet alleen talent en doorzettingsvermogen, maar ook een zekere mate van geluk. Mazzel hebben betekent: de afwezigheid van ‘pech’ (binnen het gezin een chronisch zieke, overlijden of ongeval, financiele tegenslag of andere particuliere catastrofe), naast de aanwezigheid van coördinatietalent en een stabiel supportsysteem.
Dat geldt voor vrouwen én voor mannen.