Hoe breng je veerkracht in een lastige samenwerking?

Door Moniek de Boer & Angelique van Dam

Daar bestaat een mooi hulpmiddel voor: de gouden driehoek!

Vaak discussiëren we in samenwerkingen met elkaar vanuit standpunten. En heel makkelijk wordt het dan een ‘welles-nietes’ gesprek. En dat levert meestal niet zoveel op.

In intervisie bracht een huisarts in, dat ze een vervelende ervaring had met een privékliniek. Haar patiënte had daar een behandeling ondergaan en kreeg complicaties. Door de kliniek werd ze verwezen naar de huisarts. De huisarts probeerde te overleggen met de kliniek, maar dat lukte niet. Dus maar een behandeling ingezet, want ze wilde de patiënte hier niet alleen mee laten. De ingezette behandeling hielp niet, dus de patiënte kwam weer terug bij de huisarts. Daarop wilde de huisarts de patiënte doorverwijzen. Toen liep de huisarts ertegen aan dat het ziekenhuis deze patiënte niet wilde zien, aangezien ze in een privékliniek was behandeld. Bellend met de privékliniek kreeg ze steeds niet de juiste persoon aan de lijn en was er niemand die verantwoordelijkheid wilde nemen.

Kastje naar de muur

Deze huisarts was erg gefrustreerd: vele telefoontjes verder en steeds van het kastje naar de muur gestuurd worden. Woest was ze naar de privékliniek toe. Wat een stelletje incompetente, luie, geen verantwoordelijkheid nemende zorgverleners! En zij maar steeds de problemen oplossen, die zij hadden achtergelaten. Dit zoog al haar energie op, elke keer, dat ze de patiënte zag en weer een mislukt overleg had. Ook werd ze in gedachten vaak boos als ze er weer aan dacht. Ook dat kostte energie

Haar vraag in intervisie was: hoe kan ik zorgen, dat dit minder energie kost?
Alles was nu goed met de patiënte, maar ze had nog wel een gesprek gepland met de kliniek directeur. Ze zou hem eens de waarheid vertellen! En wilde ook dat dit gesprek wat opleverde.

We kwamen op haar kernwaarden. Welke kwamen hier in de knel? Dat waren in dit geval: rechtvaardigheidsgevoel, zorg efficiëntie, collegialiteit, betrokkenheid, grotere geheel zien.

Standpunten
Wanneer het gesprek met de directeur alleen vanuit standpunten gaat zou het als volgt lopen:
Huisarts: ik vind dat jullie je verantwoordelijkheid niet hebben genomen.
Directeur: dit was onze verantwoordelijkheid niet. Het was een acuut probleem dat opgelost moest worden. Daar is de huisarts voor.
Dat wordt dus ‘welles-nietes’. En steeds bozer op elkaar worden. Kortom, geen veerkracht voor deze samenwerking.

Twijnstra en Gudde heeft hier een mooi inzichtelijk model voor gemaakt, die ze de gouden driehoek noemen (zie onder). In de twee driehoeken blijven mensen vanuit hun standpunten ver uit elkaar staan.

Belangen
Een laagje dieper komen we aan bij de ‘belangen’. Wanneer je die echt met een open hart van de ander kan horen, kan er al iets meer begrip ontstaan.

Huisarts: dat de patiënte zo snel mogelijk en op de beste manier geholpen wordt. En het mij zo min mogelijk tijd kost, want ik heb al een veel te druk spreekuur.

Directeur: dat patiënte door de juiste persoon zo goed mogelijk wordt geholpen. En in mijn kliniek kan dat alleen binnen de openingsuren, waar iedereen maar een klein deel van de tijd is.

Er komt al een klein beetje begrip (de kleine overlap van de twee driehoeken). En hiermee iets meer ruimte en veerkracht in de samenwerking.

Waarden
De onderste laag gaat over de waarden. Hier gaat het over wat er echt belangrijk voor je is. Dat kan je niet veranderen bij de ander. Je kan er alleen begrip voor krijgen. En misschien zorgen, dat je elkaars waarden respecteert en er een oplossing voor zoekt.
Huisarts: rechtvaardigheidsgevoel, zorg efficiëntie, collegialiteit, betrokkenheid, grotere geheel zien.
Directeur: zorg efficiëntie, grotere geheel zien, rentabiliteit, haalbaarheid.
Beiden kunnen begrip hebben voor het verschil in waarden en kunnen het nu gaan hebben over de waarden waarin er overlap is: hoe kan de zorg efficiëntie verbeterd worden?

Op deze manier werd dit een heel zinvol gesprek voor beide partijen. De huisarts kreeg een acuut nummer dat ze kon bereiken bij een probleem. En de kliniekdirecteur besloot te overleggen met het dichtstbijzijnde ziekenhuis om hen te vragen hen als officiële achterwacht te laten functioneren. Dit zou hij dan daarna ook melden naar de huisartsen, wiens patiënten zij in de kliniek behandelden.

Wanneer je tegen een samenwerking aanloopt, waar je elkaar niet lijkt te kunnen bereiken, denk dan eens aan deze gouden driehoek. Het zal meer ruimte geven in de samenwerking, als je op het niveau van waarden met elkaar kan overleggen. In de gouden driehoek kan je samen naar oplossingen zoeken, die voor beiden goed zijn. Uiteraard werkt dit alleen, als je ook beiden een gezamenlijke oplossing wilt vinden.

In onze Webinar serie ‘Veerkracht’ is één van de vijf avonden het onderwerp ‘waarden’. Wanneer je je eigen kernwaarden helder hebt, kan je het ook woorden geven in samenwerking. Dit versterkt de veerkracht van je samenwerking. Nieuwsgierig? Hier is de link naar meer informatie over de nascholing 'veerkracht door leiderschap'