Hoe kan je tijdens het zorgen voor anderen ook goed voor jezelf zorgen?
Door Moniek de Boer & Angelique van Dam
Ken je dat? Dat je een hele ochtend spreekuur doet en pas als alle patiënten weg zijn tijd maakt om naar het toilet te gaan of iets te drinken of te eten?
Als hulpverleners zijn we vaak zo gericht op de ander, dat we vergeten om naar ons eigen lichaam te luisteren. Op de lange termijn is dat niet goed vol te houden. Bovendien kan onze eigen ervaring in het moment ook regelmatig iets te bieden hebben voor die ander.
De methode ‘Deep Listening’ ondersteunt je om op een dieper niveau te horen wat de ander zegt én tegelijkertijd ook naar jezelf te kunnen luisteren. Door de volgende drie aspecten tegelijk aanwezig te laten zijn, verhoog je je vaardigheid om op dieper niveau naar de ander én naar jezelf te luisteren:
- Embodied awareness
- Supportive presence
- Compassionate connection
Embodied awareness betekent dat je alert en opmerkzaam vanuit de stevigheid van je eigen lichaam aanwezig bent. Je bent namelijk het klankbord voor wat de ander communiceert.
Supportive presence betekent, dat je met je hele wezen gericht bent op het ondersteunen van de ander. Daartoe maak je je geest leeg van wat je kan afleiden.
Compassionate connection verwijst naar het gevoel van compassie voor onze menselijkheid: die van de ander, en ook die van jezelf. Met de bewuste intentie dat het luisterproces de ander ten goede komt, geeft deze houding meer begrip en een diepere verbinding met de ander en met jezelf.
Bij deze vorm van luisteren maak je eigenlijk steeds de beweging van de Lemniscaat. Waarbij je je voorstelt, dat de ene kant van de lemniscaat je eigen wezen is en de andere kant de ander. En dan gaat de beweging in de lemniscaat voortdurend van jouzelf naar de ander en weer terug. Waarbij de voortdurende beweging van belang is. Wanneer er hapering aan één van beide kanten is, verstoort dit het luisterproces. Of dit nu te veel aandacht voor jezelf is of teveel aandacht voor de ander.
Als je vanuit de lemniscaat luistert, kan je ervoor zorgen, dat luisteren energie kan geven, in plaats van dat het energie vraagt. En dat zelfs in stilte iets gebeurt. Die hoef je niet altijd op te vullen met woorden. In stilte kan er ook meer loskomen bij de zorgvrager.
Er zijn meerdaagse cursussen om je in deze methode te bekwamen. Voor nu nodigen we je uit om te oefenen met het luisteren vanuit de lemniscaat: steeds bewegen van de ander naar jezelf en weer naar de ander en zo door. Wie weet lukt het dan om ook tijdens een druk spreekuur goed voor jezelf te zorgen.
Hoe doe je dat?
- Doe een regelmatige bodyscan van een paar seconden bij jezelf: hoe voel ik me? Hoe beter je voor je lichaam zorgt, hoe meer het open kan staan voor anderen. Beter snel even naar het toilet gaan, dan het gevoel de hele tijd in de weg te laten zitten.
- Als er emotioneel iets in de weg zit tijdens dit gesprek: geef dat even aandacht om te beslissen wat je er later mee kunt. Of bespreek het in het moment. Op die manier kan je geest weer leeg zijn en kan je oordeelvrij en oprecht geïnteresseerd luisteren. De ander merkt dat. Daardoor wordt het gesprek efficiënter.
- Als je met compassie naar jezelf kijkt, kan je beter met je eigen fouten omgaan. En dan kan je ook beter met compassie naar de ander kijken.
