Gendersensitief beleid: Illustratieve voorbeelden
Bron: Atria
De Tweede Kamer heeft aan Atria gevraagd succesvolle voorbeelden van gendersensitief beleid in kaart te brengen. De cases die gebundeld zijn in dit rapport illustreren wat gendersensitiviteit in de beleidspraktijk kan betekenen.
Op 6 maart 2019 heeft Willemijn Krebbekx (onderzoeker bij Atria) het rapport aangeboden aan de vaste Kamercommissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en een toelichting gegeven.
Gendergelijkheid & sneeuw
Wanneer gendergelijkheid onderwerp is van gesprek, is sneeuw waarschijnlijk niet het eerste waaraan je denkt. Toch hebben beide met elkaar te maken. In Zweden wordt sinds enkele jaren de manier waarop lokale overheden sneeuwschuiven onderworpen aan een genderanalyse en zijn er maatregelen ingevoerd om mannen en vrouwen gelijke toegang tot ‘de buitenwereld’ te geven. Wat liet de genderanalyse zien? Wegen werden eerder vrijgemaakt dan stoepen en deze beslissing bleek in het nadeel van vrouwen. Want mannen gebruikten vaker de wegen. Vrouwen – en met name alleenstaande vrouwen – maakten vaker gebruik van stoepen, fietspaden en openbaar vervoer.
Om de beperkte mobiliteit minder ongelijk te verdelen experimenteert Zweden met gendersensitief sneeuwschuiven. Naast dat nu ook stoepen en fietspaden worden vrijgemaakt, wordt er ook aandacht gegeven aan sneeuwschuiven rondom scholen. De aanpassingen kosten niets extra’s, en hebben mogelijk zelfs economische voordelen. Voetgangers raken in Zweden drie keer vaker gewond dan automobilisten, dus wordt verwacht dat gendersensitief sneeuwschuiven de hieraan gerelateerde zorgkosten en verlies aan productiviteit zal verminderen.
Wat is gendersensitief beleid?
Zoals in het geval van sneeuwschuiven in Zweden, kan beleid soms ongewild en onbedoeld positiever uitpakken voor de ene groep dan voor de andere groep. Om dit inzichtelijk te krijgen is een genderanalyse van belang als eerste stap naar een meer gendersensitief beleid. Gendersensitief beleid erkent dat mannen en vrouwen verschillende rollen toegeschreven krijgen in de samenleving. Als gevolg daarvan hebben ze vaak verschillende en soms conflicterende behoeften, interesses en prioriteiten. Dit betekent niet dat er voor mannen en vrouwen verschillende oplossingen of verschillend beleid komt. Maar er wordt gekeken naar de verschillende behoeftes, drempels, en andere ongelijkheden tussen mannen en vrouwen.
Met de informatie uit de genderanalyse kan worden nagegaan of het huidige beleid aan de verschillende behoeften, interesses en prioriteiten in gelijke mate tegemoetkomt. Als dat niet zo is, moet een aanpak worden ontworpen waarin het verschil wordt verkleind of weggenomen. Het kan dan gaan om een andere prioriteitstelling, andere budgettering, een andere aanpak, of bewustwording.
Negen voorbeelden van gendersensitief beleid
In dit rapport zijn negen voorbeelden van gendersensitief beleid opgenomen, afkomstig uit verschillende beleidsgebieden, variërend van defensie, ruimtelijke ordening, integratie, tot onderwijs en wetenschap. De voorbeelden worden in hoofdstuk 2 beschreven. Het rapport wordt in hoofdstuk 3 afgesloten met een algemene reflectie en enkele aanbevelingen voor de inzet van gendersensitief beleid in Nederland.