De onverbrekelijke band

Gerecenseerd door: Margret Kaandorp

Annelies Onderwaater. De onverbrekelijke band. Inleiding & ontwikkelingen in de contextuele therapie van Nagy. Pearson Benelux B.V., 2024. ISBN 9789043040402.

In dit boek wordt de theorie van Ivan Boszormenyi-Nagy, een Hongaarse psychiater die zich heeft verdiept in theorie en praktijk van intermenselijke relaties behandeld.

In de inleiding wordt ingegaan hoe en waardoor dit boek met een eerste druk al in 1986 vanuit de praktijk van werken met kinderen is ontstaan. Het belang van context in ogenschouw nemen en de behoefte aan een theoretisch kader om de psychologische hulpverlening kwalitatief te verbeteren ontstond destijds vanwege het ontstane besef van de auteur, die orthopedagoog en psychotherapeut is, dat individuele hulp aan een kind meestal niet voldoende is.

Diverse theorieën en benaderingen in de psychologische hulpverlening worden uitgebreid benoemd. In de contextuele therapie waar dit boek met name over gaat, wordt de mens gezien als een relationeel wezen. Nagy onderscheidde vijf dimensies waarop zijn theorie en therapie berusten. De 1^e dimensie bevat feiten zoals bv genetische aanleg en sociale situatie. De 2^e gaat over het innerlijk van het individu zoals afweermechanismen en motivatie. De 3^e benoemt interacties, dit houdt onder meer in machtsstructuren en coalities. De 4^e, de hoeksteen van Nagy’s benadering, gaat over het transgenerationeel perspectief. Rechtvaardigheid van relaties tussen mensen en het legaatbegrip: de erfenis van eerdere generaties die een opdracht inhoudt. Deze vierde dimensie hangt samen met de andere drie en is een leidraad waarmee een contextueel therapeut werkt. De 5^e is de ontische dimensie, een existentiële onderlinge afhankelijkheid van de mens. In een cirkel getekend staat deze in het midden.

Termen die uitgelegd worden in dit boek zijn onder andere meerzijdige partijdigheid, loyaliteiten, ontschuldiging, verticale relaties en de roulerende rekening, dit zijn niet-vereffende rekeningen tussen ouders en kind die naar een ‘onschuldige’ derde worden verschoven.

Meerzijdige partijdigheid is een belangrijk begrip welke ook in de arts-patiënt relatie als grondhouding belangrijk is. Het betekent dat een hulpverlener oog heeft voor elk gezinslid, zoals een rechter dit doet, maar dan zonder te oordelen over de persoon. Wel wordt stelling nemen tegen onrechtvaardig gedrag van belang geacht.

Mijn mening over dit boek is positief. Het geeft veel inzicht voor hulpverleners die meer wil begrijpen wat de bijzondere band tussen kinderen, ouders en voorouders is en wat dit betekent en voor gevolgen heeft als zich problemen voordoen.