Handboek psychopathologie bij vrouwen en mannen
Gerecenseerd door Marga Gooren
Het Handboek Psychopathologie bij vrouwen en mannen maakt zijn titel waar. Het boek geeft een helder overzicht van de laatste stand van zaken op het gebied van psychische aandoeningen en de rol van sekse en gender daarbij. Het is goed onderbouwd met maar liefst honderd pagina’s (van de totaal 548) literatuurverwijzingen.
In de inleiding leggen de vier redacteuren (allen vrouwelijke (oud-)hoogleraren) uit dat er steeds meer aandacht komt voor gender en sekse, de verschillen tussen vrouwen en mannen. Veel van wat daarover geschreven wordt bestaat uit meningen en wetenschappelijke ‘weetjes’ en leidt vaak tot hoogoplopende emoties. Een groot deel van het onderzoek dat is gedaan naar (psychische) ziekte is gedaan bij mannen (vrouwen zijn ‘onbetrouwbaar’ als onderzoekspopulatie vanwege hun schommelende hormonen) en geeft daardoor een vertekend beeld. De redacteuren pleiten dan ook voor een sekse- en gendersensitieve zorg en ook een leeftijdsfase- en diversiteitsbewustzijn zodat er daadwerkelijk gelijke zorg wordt geleverd aan vrouwen en mannen.
In deel 1 wordt stilgestaan bij de algemene vrouw-manverschillen. Deze worden beschreven vanuit de neurobiologie, de ontwikkeling van genderidentiteit, gehechtheid en autonomie, cognitieve wetenschap en verschillende levenslooptrajecten.
Dan volgt deel 2 dat in 23 hoofdstukken laat zien wat er bekend is aan vrouw-manverschillen voor de verschillende psychiatrische ziektebeelden, zoals gedefinieerd in de DSM-5.
Het boek wordt afgesloten met een derde deel dat de vrouw-manverschillen onderzoekt bij de transdiagnostische problematiek van suïcidaliteit, interpersoonlijk geweld, werkstress/overspannenheid/burn-out, forensische psychiatrie en somato-psychische comorbiditeit.
Vrouwen en mannen hebben ongeveer evenveel psychische stoornissen. Zij verschillen echter in de aard, het ontstaan, de biologische, psychische en sociale risicofactoren, de presentatie en het beloop van deze stoornissen, en in het hulpzoekgedrag. Vrouwen presenteren zich bijvoorbeeld vaker met internaliserend probleemgedrag en hebben een meer emotiegerichte copingstijl. Zij werken vaker in beroepen met hoge werkdruk, een relatief gebrek aan autonomie en hoge emotionele taakeisen. Mannen vertonen vaker externaliserend probleemgedrag en hebben een meer probleemgerichte copingstijl. Veel is nog onbekend en men pleit dan ook in vrijwel ieder hoofdstuk voor meer onderzoek op dit gebied.
Dit Handboek biedt een gedegen naslagwerk met name voor zorgverleners werkzaam in de GGZ, maar ook huisartsen. Deel 1 en 3 zijn interessant en relevant voor alle artsen: je werkt dagelijks met vrouwen en mannen. Zij zijn wel gelijk, maar niet hetzelfde. Deze 2 delen maken je meer bewust van de verschillen en helpen je daar aandacht voor te hebben en naar te handelen, zodat vrouwen en mannen gelijke en kwalitatief gelijkwaardige zorg ontvangen.
Marga Gooren, coach voor vrouwelijke artsen, auteur hartvoordedokter.nl, huisarts niet-praktiserend.
