Update van de regionale als ook internationale MWIA meetings

Het eerste event wat ik wil delen betreft het regionale congres van onze Finse collega’s. Door Covid-19 helaas geen regionaal symposium op een boot vanaf Helsinki, maar een hybride vorm. Een interessant programma met prominente sprekers binnen het thema ‘Environmental effects on the life and health of women and women doctors’.

Meer dan 80 vrouwelijke artsen van 5 continenten name deel. Vanuit de cardiologie deelde prof dr Karin Schenk-Gustafsson haar ervaringen waarin de noodzaak van gendersensitieve geneeskunde werden onderstreept. De opvoeding binnen de VNVA over dit onderwerp door hoogleraren als Toine Lagro en Angela Maas, mijn klinische ervaring binnen cardiologie, maken dat voor mij persoonlijk hier niet veel nieuwe inzichten waren. Wel blijft het zorgelijk hoe groot het aandeel van cardiale ziekten is voor het ziektepercentage onder vrouwen.

Onze past President prof dr dr Bettina Pfleiderer, Universiteit Munster gaf een bevlogen presentatie over haar nieuwe studie Improdova. Een multicenter trial (8 landen, subsidie vanuit HORIZON 2020 EU) waarin huiselijk geweld wordt onderzocht. Een Europese studie met 1:3 vrouwen en 1:4 mannen ervaart een vorm van geweld door hun partner. Huiselijk geweld is dé hoofd doodsoorzaak voor vrouwen tussen 15 en 44 jaar. Alarmerend nieuws voor mij was de observatie dat 1:4 vrouwen fysiek en/of seksueel geweld ervaren tijdens de zwangerschap. Sociale normen van oudsher staan mannen toe om hun vrouwen controleren, beheren en gerechtvaardigd zijn om geweld te gebruiken jegens vrouw en kinderen. Anti-geweld programma’s, uitsluitend gericht op mannen, verdienen echter ook een gendersensitieve aanpak, het zijn niet uitsluitend mannelijke daders van huiselijk geweld. Zij sloot af met een oproep naar alle (vrouwelijke) medici. Niet alleen bij een gynaecoloog of tandarts zijn letsels waar te nemen bij fysiek onderzoek. “As physicians we miss too much violence against women. It is time for a new campaign”.

Onze MWIA treasurer, dr Helen Goodyear, kinderarts Universiteit Brighton, Honory fellowship Royal College of Paediatrics and Child Health (RCPCH) demonstreerde ook hoe tijdens de Covid-19 pandemie een forse toename van huiselijk geweld werd gerapporteerd binnen de UK. Als gevolg van lockdown, verlies van inkomen en thuiswerken ervaren zowel volwassen als ook kinderen veel stress. Het verlies van een warme maaltijd door het sluiten van de scholen was voor kinderen, naast het verlies van intersociale contacten extra problematisch. Enkele getallen; 50% toename van mentaal gezondheidsproblemen, 37% toename aanmeldingen voor pediatrische psychische ondersteuning, 50% toename van verwijzingen ivm eetstoornis, 20.000 kinderen hebben hun mazelenvaccinatie gemist.

Past President Clarissa Fabre, huisarts, health representative on the Policy Committee of the UK Women’s Equality party, sprak over de consequenties voor vrouwen. Deze pandemie heeft de taken op het thuisfront voor vrouwen onevenredig meer verzwaard ten opzichte van mannelijke partners. Het combineren van werk met thuiswerken, zorg voor de kinderen, mantelzorger voor een dierbare hebben geresulteerd in het achterblijven van promoties, academsiche prestaties/ publicaties. Opvallend is helaas ook dat vrouwen onevenredig hard zijn voor andere vrouwen. Onderzoek van ‘work place bullying’ toont dat 58% van pesten op de werkvloer afkomstig is van vrouwen. Veelal is dit vooral ook machtsvertoon. En: ‘competence trades to competition’. Preventie moet beginnen bij jongens en meisjes op school.

Past Vice President dr Tuula Saarela deelde inzichten van de Health & Wellfare institute survey. Finland kent een grote vergrijzende bevolking (5.5 miljoen inwoners) waarbij in deze pandemie 37.6% van de vrouwen eenzaamheid rapporteerden (vs 25.9% mannen in survey > 10.000 deelnemers). Meer dan 75% van de slachtoffers van huiselijk geweld was vrouw. “When the society safety net function weakens, women rake more responsibility’. Maar er kwam ook nog iets moois uit de survey; als jonge vrouwen werkloos raakten, gingen ze fulltime studeren. Mannen bleven thuis werkloos…

De United Nations noemde het huiselijk geweld al de ‘shadow pandemic’ in deze Covid-19 pandemie. Wat wij nu weten is waarschijnlijk slechts het topje van de ijsberg. De volledige impact van deze pandemie zal pas over jaren inzichtelijk worden.

Webinar met Afghaanse collega’s

-Januari 2021, een initiatief van American Medical Womens Association-
Een andere grote gezondheids- en economische crises is ontstaan doordat de Taliban in augustus 2021 de macht weer hebben veroverd in Kabul, Afghanistan. In januari was ik uitgenodigd voor een webinar met enkele Afghaanse collega’s. Sommigen nog in Afghanistan, anderen op hun geboorteland ontvlucht naar Engeland.

Een North Atlantic Treaty Organization (NATO) missie die ruim 20 jaar geleden begon als ‘operation enduring freedom’ in reactie op de WTC aanslag in New York op 9-11-2001, werd beëindigd vanaf de zomer van 2021. Afkondiging hiervan gaf het Taliban regime groen licht en een soort wind in de zeilen die alle landen niet voorzagen, met een supersnelle en effectieve coup op de regering. Het herstel van openbare orde en waarborgen van onderwijs en studie voor meisje en vrouwen bood een mooi toekomstperspectief, welke nu in vlammen is opgegaan. Vertegenwoordigers van de Society of Obstetrics & Gynaecology vertelden dat alle mensen met intellectuele capaciteiten, Afghanistan zijn ontvlucht. Er is een tekort aan medische middelen, ook gebrek aan zuurstof vervangende therapie, afwezigheid van (drink)water en generatoren. Dit laatste is vooral een probleem omdat strenge winters ook de strijd tegen de kou mensenlevens kost. De klimaat crisis heeft ook in Afghanistan extreme weeromstandigheden laten zien met overstromingen maar ook ernstige droogte en kou.

Medisch personeel is zijn/haar leven niet zeker, 5000-7000 artsen is werkloos. Beleid of gedachtegoed van mensen dat de politiek leiders niet aanstaat, resulteert in ontvoering van gezinsleden. Er moet hulp komen om de veiligheid te herstellen!

Dr M Islam, oprichter Afghan Womens Surgeons Association, lecturer Kabul Medical Science bevestigde dat meisjes de toegang is ontzegd tot school, vrouwen tot universiteit, vrouwelijke docenten tot hun klas. Segregatie obv sekse splijt de samenleving, opnieuw. De eerste paar maanden is het salaris van docenten en artsen nog betaald vanuit geldstromen van de UN en Unicef. Echter met het risico dat geld in handen komt van de taliban is financiële steun vanuit UN/ WHO/ World food program naar de Afghaanse banken stop gezet. De situatie van het land verslechtert iedere dag verder.

De hoop die alle collega’s uitspraken, was dat er een dag komt waarop zij weer trots kunnen zijn op het feit dat zij Afghaan zijn.

Het zien van beelden op televisie over deze humanitaire ramp, het lezen van woorden is vaak onwerkelijk. Ik was enorm onder de indruk van het zien stukje van de ravage aan gebouwen op de achtergrond waarin deze collega’s zaten. Het is niet voor te stellen dat je onder deze omstandigheden moet werken. Hoe doe je dit zonder middelen, zonder basale voorzieningen als ook nog eens Covid-19 toeslaat? Wat zijn wij toch enorm bevoorrecht dat ons wiegje in Nederland stond.

Vol met vragen en gevoel van onmacht, maar ook met verwondering keek ik naar hen. Naar de strijdkracht in de ogen van deze vrouwen. Een vastberadenheid om mensen te blijven helpen, om hun gezin draaiende te houden, die ik nog niet eerder waar dan ook had gezien. Deze zal ik ook niet snel vergeten.

Geneviève Koolhaas

Chair young Medical Womens International Association