2024 VNVA Els Borst Oeuvreprijs Symposium
“We moeten – nu ja – veranderen!”
Op zaterdag 5 oktober jl. vond het VNVA Els Borst Oeuvreprijs Symposium plaats dat werd georganiseerd ter ere van prijswinnares prof. dr. Marian Mourtis. Het symposium was getiteld: “We moeten – nu ja – veranderen!”.
Impressie VNVA Els Borst Oeuvreprijs Symposium - Gertrudis Kapel Utrecht door Clara Peters
Geneviève Koolhaas, voorzitter van de VNVA, geeft een inleiding van het onderwerp van dit symposium, dat vooral zal gaan over ongelijke kansen en trage doorstroming van vrouwelijk talent in de medisch specialistische zorg en in academia. Gemma Kenter, emeritus-hoogleraar gynaecologische oncologie, vertelt over het waarom van juist deze prijs en over het werk en de betekenis van Els Borst. Er is ook familie van Els Borst aanwezig.
Kiki Lombarts, hoogleraar professional performance and compassionate care aan de UVA vertelt over een aantal bijzondere vrouwen die ondanks allerlei problemen op hun weg toch de eerste vrouwelijke museumdirecteur van het Louvre, de eerste vrouwelijke arts (Aletta Jacobs) of de eerste vrouwelijke violist van een orkest werden. Haar conclusie: Medicine is not genderneutral, she is male. Door het anders(lager) waarderen van feminiene waarden in vergelijking met masculiene waarden, werkt dit niet alleen in het nadeel van vrouwen maar ook van andere mensen in minderheidsgroepen.
Els Borst zei al: “Politiek is te belangrijk om aan mannen over te laten”. Onderzoeken tonen aan dat vrouwelijke patiënten “beter af” zijn als ze worden geholpen door vrouwelijke medisch specialisten, niet alleen voelen zij zich meer gehoord, ook ziekenhuisopnames zijn korter en er zijn minder complicaties bij ingrepen. Dit geldt overigens ook voor prestaties van medische staven, operatieteams en ziekenhuisbesturen. De zorg heeft alle menselijke kwaliteiten nodig, niet alleen de mannelijke maar ook de vrouwelijke complexe soft skills. Compassie draagt bij aan betere zorg (en gelukkiger dokters).
Prof. Dr. Barbara van Leeuwen, ervaren oncologisch chirurg en hoogleraar merkte dat de vraag of een vrouwelijk chirurg beter zou kunnen zijn dan haar mannelijke evenknie geen bespreekonderwerp was op de werkvloer. Nog veel waarde wordt gehecht aan eigenschappen als zelfverzekerdheid, handig zijn, onder hoge druk presteren, lang kunnen werken maar ook vaak afstandelijk en emotieloos zijn. Vooral ook: wie is sneller en: veel is goed. Uit onderzoek blijkt echter dat vrouwen het beter doen wat betreft: minder complicaties, minder heropnames maar ze doen er wel langer over. Het is tijd om de definitie van kwaliteit van zorg en een goede manier van zorgverlening te herformuleren.
Larissa van Essen, internist- acuut geneeskundige in Groningen, is actief in Roze in Wit, die staat voor meer zichtbaarheid van LHBTIQ+ in de zorg. Dit houdt in dat bij diversiteit wordt gekeken naar alle verschillen zoals gender/seksuele voorkeur, kleur etc. Inclusie betekent het bevorderen van alle diversiteit, bevorderen van een omgeving waar iedereen welkom is ongeacht achtergrond, waar men respect heeft voor ieder, zich opgenomen wordt en gelijke kansen heeft. Dat geeft uiteindelijk een fijnere leer- en werkomgeving voor jonge artsen en betere samenwerking in de patiëntenzorg.
Egon Hoppe is de enige mannelijke spreker in dit gezelschap, dat zal hem niet altijd overkomen. Hij is nu specialist in organisatietransformatie bij Deloitte en gebruikt hiervoor zijn uitgebreide ervaring bij de krijgsmacht en terrorismebestrijding. Interesse in diversiteit en inclusie kreeg hij bij een opdracht om een robuuste beveiligingseenheid op te richten na de aanslagen in Parijs en Zaventem. Wat is er nodig om veranderingen te weeg te brengen in de traditionele medische cultuur? Je begint met onderzoeken en luisteren, een coherente strategie ontwikkelen en deze persoonlijk maken. En dan staat of valt daarna alles met moedig leiderschap: als de volgelingen/leerlingen je niet vertrouwen doen ze geen stap voor je.
Tenslotte komt onze prijswinnares, prof dr. Marian Mourits aan het woord. Zij spreekt over de macht van de medische cultuur waarin je eigenlijk niet (helemaal) meetelt als je geen 7 vinkjes (naar Joris Luyendijk) hebt. De medische cultuur die heel dominant is en je subtiel kan uitsluiten. Waar we als opleiders onze studenten/assistenten leren over onze eigen machtsdynamiek en hiërarchische gewoonten. Waar je verkeerde grappen moet aanhoren bij de koffie, waar iemand van kleur een ‘tropische verrassing ‘wordt genoemd, kortom: we moeten, nou ja, de cultuur veranderen !
En dan: tijd voor de prijsuitreiking en de borrel !
Fotoverslag
Fotograaf: Maarten van Haaff
