'Is dat wat voor mij? Specialisaties buiten je gezichtsveld', 27 januari 2022
Op 27 januari hadden wij weer een digitale huiskamermeeting. Dit succesvolle concept leverde weer een mooie bijeenkomst op. Bestuurslid Lobke van Overbeek heette de deelnemers, zo’n 50, van harte welkom. Ook in de toekomst lijkt het ons handig om deze digitale bijeenkomsten voort te zetten, ook als het weer fysiek zou kunnen. Veel meer mensen, vanuit het hele land, en ook niet -leden, kunnen dan gemakkelijk aanhaken.
In deze bijeenkomst hadden wij 4 specialisten uitgenodigd die een vakgebied buiten het ziekenhuis of de huisartsgeneeskunde hadden gekozen. Wij hoorden van een arts Maatschappij en Gezondheid, met het profiel Jeugdgezondheidszorg, een arts Verstandelijk Gehandicaptenzorg, een bedrijfsarts en een Specialist Ouderen Geneeskunde wat hen had gemotiveerd voor hun vak en wat het zo boeiend maakt.
Vionne van der Borden, arts Maatschappij en Gezondheid, met jeugdgezondheidszorg als profiel en daarnaast een master Public Health, vertelde hoe zij, na ervaring als Anios op de chirurgie, gekozen heeft voor dit brede vak. Zij werkt bij de GGD in Zaandam. Als arts M+G zijn er diverse werkterreinen waar je kunt werken: bijvoorbeeld als adviseur met medische expertise, op het gebied van infectieziekten, milieukunde, defensie, maar ook de jeugdzorg zoals dat via de GGD is georganiseerd of vertrouwensartsen. Je bent daarbij wel met individuele gezondheidszorg bezig, maar vooral ook voor de gehele bevolking. Je kunt daarin verschillende profielen kiezen. Beleidsadvisering is een belangrijk onderdeel van het werk.
Bij haar beschrijving van een werkdag vertelde zij hoe zij spreekuur doet op een consultatiebureau, maar ook naar scholen gaat voor begeleiding. In de individuele zorg voor kinderen is vroeg signalering van problemen belangrijk, waarbij het bredere plaatje van het kind in zijn omgeving in kaart wordt gebracht. Dit kan over ontwikkelingsstoornissen gaan, maar ook over mentale problemen bij jongeren. Bij preventie wordt er wijkgericht gewerkt. Een belangrijk streven is om meer samenhang te krijgen in preventieve zorg, omdat deze nu erg versnipperd is. Vervolgens heeft zij overleggen over beleid om problemen te agenderen en daarover te adviseren.
Het mooie van haar werk is dat het heel gevarieerd is, veel minder een hiërarchische structuur kent en dat het veel beter te regelen is om een balans werk/privé te vinden.
Anneke Kleijn-Nijenhuis, arts verstandelijk gehandicapten, werkt bij Prisma, een grote instelling voor gehandicaptenzorg in Brabant. Als Anios heeft zij in het ziekenhuis op de SEH gewerkt, in een verpleeghuis en in een epilepsiecentrum. De specialisatie AVG bestaat sinds 2000, en is een 3-jarige opleiding. 2x wordt er een jaar gewerkt in een instelling voor verstandelijk gehandicapten, maar gedurende een jaar wordt ook stage gelopen bij verschillende relevante vakgebieden, zoals genetica, neurologie, psychiatrie of revalidatie. Voorheen werkten vooral huisartsen in de instellingen, vaak naast hun huisartsenpraktijk. Nu komen jonge mensen in opleiding, maar ook regelmatig zij-instromers.
Het werk is heel gevarieerd ten aanzien van de patiëntenpopulatie: alle leeftijden maar ook alle niveaus van ontwikkelingsproblemen. Deze kunnen aangeboren zijn, maar ook verworven. De deskundigheid van de AVG ligt op het gebied van de problemen die daar vaak mee samenhangen, zoals autisme, epilepsie, neurodegeneratieve aandoeningen, verslaving, problemen met de zintuigen. Het is vaak erg puzzelen om te ontdekken wat er aan de hand is. Dit vergt goed observeren maar ook multidisciplinair samenwerken. In het contact is het een kunst om goed aan te sluiten op het niveau van een cliënt. Het werk vindt veelal plaats in instellingen, maar ook poliklinisch in ziekenhuizen. Soms bieden zij ook eerstelijnszorg. Zij zijn dan geen huisarts, maar adviseren huisartsen.
Haar werkdag kleurt zich daar onder andere de rit naar de instelling, die prachtig in de natuur gelegen is. Ook tussendoor, in de lunchpauze biedt dat gelegenheid voor een wandeling. Er wordt spreekuur gedaan, overleg gevoerd met de verschillende disciplines. Verder houdt zij zich bezig met advisering, ook in wet- en regelgeving.
Marjolein Bastiaanssen is bedrijfsarts en hoofd opleiding in Nijmegen. Ook zij had aanvankelijk ambities om klinisch te gaan werken, met name de tropengeneeskunde wilde zij graag doen. Maar vanuit die interesse had zij ook veel belangstelling in preventie. Zij oriënteerde zich al met haar coschappen op bedrijfsgeneeskunde. Wat haar daarbij inspireert is het multidisciplinair werken. Ook is het een discipline die zich met gezonde mensen bezighoudt. We zien hier de trend van vroeger, dat bedrijfsgeneeskunde een vak was dat vaak als laatste deel van het werkzame leven als arts uitgevoerd werd, verandert door veel meer instroom van jonge mensen. Ook is het aantal vrouwen enorm toegenomen in deze 4 jarige opleiding. De opleiding vindt meestal plaats vanuit een Arbodienst, waar iemand begint als Anios.
Op het spreekuur ziet zij werknemers die ziek zijn en door de werkgever gemeld worden, maar ook mensen die op eigen initiatief komen. Zij adviseert over arbeidsomstandigheden, heeft contact met leidinggevenden en adviseert over wat wel of niet kan. Zij komt op de werkvloer, is deskundig over Arbowetgeving en risico-inventarisatie. Bedrijfsartsen komen in allerlei soorten bedrijven, van zware industrie tot scholen of zorginstellingen. Zij geven ook advies aan ondernemingsraden, doen keuringen en geven voorlichting. Omdat zij vaak ook een rol spelen bij conflicten is intervisie een belangrijk aspect om het werk met plezier te kunnen doen.
Noor Bouwmeester-van Oeffelt is specialist ouderengeneeskunde in Silverrein in Bilthoven. Ook zij begon in het ziekenhuis op de IC en had wel de wens om internist te worden. Toen zij niet gelijk in deze opleiding kwam heeft zij verder rondgekeken en als Anios in een verpleeghuis gewerkt. Vandaar uit is zij de specialisatie Ouderengeneeskunde gaan doen, die 3 jaar duurt. Ook bij de SOG’s is er meer jonge instroom direct na de opleiding en is de meerderheid vrouw.
Zij vindt het werk heel gevarieerd. Het is allemaal minder hectisch dan in het ziekenhuis. Zij begint de dag rond half negen, doet haar post en heeft vervolgens de dienstoverdracht. Dan volgen er vaak overleggen en doet ze visites op afdelingen. Zij behandelt zowel huisartsgeneeskundige als gedragsproblemen. De psychogeriatrie is de laatste jaren wel duidelijk zwaarder geworden doordat mensen langer thuis wonen en met meer problemen opgenomen worden. In multidisciplinaire overleggen komen zorgplannen aan de orde en wordt advance care planning besproken. Palliatieve zorg is een belangrijk onderdeel van hun werk. Zij werkt ook in de Eerstelijn waar ze huisbezoeken doen om diagnostiek te verrichten bij dementie, gedragsproblemen of Parkinson. Zij heeft meer tijd beschikbaar om dit in kaart te brengen. Ook de beoordeling ten aanzien van zorg en dwang komt op haar bordje. Zij werkt regelmatig samen met andere specialisten, zoals de geriater of de revalidatiearts. Zowel beleid binnen het verpleeghuis als scholing van personeel is onderdeel van het werk.
Alle vier deze specialisten vinden hun werk heel gevarieerd. Het multidisciplinair werken met ook beleidsadvisering spreken erg aan naast het directe patiëntencontact. Zij raden jonge collega’s aan om goed rond te kijken en door middel van een Anios baan kennis te maken met deze vakgebieden. Daarnaast hebben de vaak veel regelmatiger werktijden een groot voordeel evenals de mogelijkheden om deeltijd te werken.